Les textes

الزمان هذاك
EZZMAN HADAK

1.
كنت فــالزمان هذاك
ما يهمني شي سواك
كنت نبْحَر معاك
نطُوّع الريح على هواك
طريقنا ديمة تعجّل
ما فيهاش اللي يعطّل
نسيرو فيها أحْرار
ما نخافو لا ليل لا نهار

2.
كنت فــالزمان هذاك
ما لي قايد غير رْضاك
ما كان ملِك لا ملاّك
يدّيونا حتى لَلهلاك
راينا هو الأول
هو يعقد هو يحلّ
لا أسياد لا حُكّام
ما يحقرونا ظُلاّم

3.
كان فــالزمان هذاك
ما يــَمَرْني حد سواك
راح الزمان وادّاك
أدّى الشمس اللي في سماك

ذاك الزمان كان،
ما مثلو زمـــــــــان
ذاك الزمان دام،
حتى جاونا الحُكّام

زينتكالا
ZINTKALA

1.
في ثلوجك يا « وندد ني »
قتلوا أهلي وحياوني
ولما حياوْني سماوني
زينتكالا
من ثلوجك « وندد ني »
خرجت عصفور وحداني
مسجون في قفص عَدْياني
زينتكالا زينتكالا
هكذا حياوني – وقتلوني

ميتة حيّة – ميتة حيّة
وقتلوني – زينتكالا
ميتة حيّة – ميتة حية
زينتكالا

2.
لترابك يا « وندد ني »
بعد الغيبة ردّوني
وأحضان أهلي ضمّتني
زينتكالا

ليك العودة « وندد ني »
وأين الأرواح راجْيينّي
وأين رقصتهم تحييني
زينتكالا زينتكالا
رقصة الأرواح – رقصة الأرواح

حية دايمة – حية دايمة
رقصة الأرواح – زينتكالا
حية دايمة – حية دايمة
زينتكالا

شُف الليل
CHOUF ELLIL

1.
جئنا هنا جئنا بلا ندامة
قلنا ليلنا برد وسلامة
يا ليلة دلّي هدية سنية
ضوّي في سماءك جواهرعُلويّة
عودي جودي علينا
علاش عليك هلال حزين
ما كفاك حنين – حنين المنفيين

2.
تبّعنا الريح سارق أحلامنا
جابها وديعة في سماءك أمانة
يا ليلة زيّني لنا الثرِيّا
ضوّي في الحين نجمة شمالية
كوني ليلة حليلة
واهدينا على بُعد العين
أحنا التايهين – التايهين المنفيين

شُف الليل نجومه حيرانة
شاهدة بالزور– تغوي بالنور فتانة
ليلة كليلة عليلة
وبدورها سود
خادعة النذور وخادعة الوُعود
شُف الليل نجومه حيرانة
شاهدة بَالزّور– تَغوي بالنور فتّانة
ليلة كليلة – ليلتنا عليلة

الحرية
EL HOURRIYA

1.
وَين ما ندور– القُوّة والجور
ما هِيَ غير رِواية
الحريّة

شعوب في خِيّام – تحت الرُّكام
ما هيَ غير حُجّاية
الحرية

2.
العُنف يسود – ضَد السُمْر و السُود
ما هيَ غير دعاية
الحرية

ساكنة الحريّة في السِّرِّيّة
في أحْلامنا اللَّيْليَّة

3.
وَين ما ندور– القُوّة والجور
ما هِيَ غير رِواية
الحريّة

هامسة الحرية في وذْنِيّ
ما شافوها عينيَّ

كُل ما سْأَلْنا عْليك يا حُرّيّة
جاوْبَتْنا اَلْعُبودِيّة
أنتِ في كلامهم عالَمِيّة
وفي حياتْنا خيالِيّة

تمت الأيام
TEMET LIYAM

هكذا تمت الأيام
والفرقة ما لها وصال – ما لها
النهار بطال
والليالي ليال – لي ليال

العشرة فصول يا فصول
وفي فرد مرة تزول.
بعد ألف يوم
كِما اليوم
الفرقة ما لها لموم

ما دامني
MA DAMNI

سال عليَّ
ما دامني ما دام
سال علي ما دامني
ما دامني
في دار الدنيا

هذا يوم
ليلتُه بهات
نغنم الأوقات
ما يفيد بينتنا اللّوم

إذا سْعات
لِنا الساعة
ما تجيء بعدها ساعة تابعة
ما بقى قد اللي فات

EZZMAN HADAK
(En ces temps-là)

1.
En ces temps-là
Rien ne m’importait que toi
Avec toi je prenais la mer,
Et soumettais les vents à ton désir.
Notre route filait tout droit
Sans rencontrer de barrage
Nous y allions libres et sans crainte
Le jour comme la nuit
2.
En ces temps-là
Je n’avais de guide que ton vouloir
Il n’y avait ni monarque ni potentat
Pour nous entraîner vers la ruine.
C’est notre opinion qui décidait
De ce qu’il fallait faire ou défaire.
Ni maitres ni seigneurs
Ni tyran pour nous opprimer
3.
En ces temps-là
Je n’acceptais d’ordre que de toi
Ces temps-là s’en sont allés et t’ont emporté
Ainsi que le soleil qui brillait dans ton ciel
Refrain :
Ces temps-là furent,
qui étaient sans pareils
Ils ont duré, aussi longtemps
qu’il n’y avait pas de maîtres

ZINTKALA
(Lost Bird)

1.
Dans tes neiges, Wounded Knee,
Ils ont tué les miens et m’ont ressuscitée
Et quand ils m’ont ressuscitée,
Ils m’ont appelée
Zintkala
De tes neiges, Wounded Knee,
Je suis sorti en oiseau solitaire
Prisonnier de la cage de mes ennemis
Zintkala Hou Zintkala
Ainsi m’ont-ils ressuscitée,
Hou Hou
Zintkala

Puis ils m’ont tuée
Morte-vivante… Morte-vivante
Puis ils m’ont tuée
Zintkala Zintkala
Morte-vivante… Morte-vivante
Zintkala Zintkala
2.
A ta terre, Wounded Knee
Après une longue absence on m’a rendue
Et les miens m’ont accueillie
Zintkala
A toi je suis retournée, Wounded Knee
Où les esprits se languissaient de moi
Où leur danse me redonne vie
Zintkala Hou Zintkala
La danse des esprits, Hou Hou
Zintkala
La danse des Esprits
Vivante pour toujours… pour toujours
La danse des Esprits
Zintkala Zintkala
Vivante pour toujours… pour toujours
Zintkala Zintkala Zintkala

CHOUF ELLIL
(Regarde la nuit)

1.
Nous étions venus, nous étions sans remords
Notre nuit, pensions-nous, serait un réconfort.
Ô nuit, tends-nous un présent scintillant
Fais briller tes astres au firmament.
Sois bienveillante.
Faut-il vraiment que ta lune ajoute sa tristesse
A la nostalgie des exilés ?
2.
Nous avons suivi le vent qui avait volé nos rêves
Et les avait confiés aux bons soins de ton ciel.
Ô nuit, embellis les pléiades
Allume l’étoile du Nord.
Sois une nuit propice
Et guide-nous, aussi loin que porte le regard
Nous les errants, les exilés.
Refrain :
Regarde la nuit
Ses étoiles sont réticentes

Leur éclat est trompeur
C’est une nuit sombre et lasse
Qui trahit les vœux et les promesses
Une nuit de mauvais augure

EL HOURRIYA
(La liberté)

1
Où que je me tourne

La force et l’injustice
Ce n’est qu’une fable
La liberté.
Des peuples entiers sous les tentes
Au milieu des décombres.
Ce n’est qu’un conte pour enfants
La liberté
2.
La violence toujours
Contre les noirs et les basanés.
Elle n’est que boniment
La liberté
Elle habite, la liberté,
Dans le secret
Des rêves de nos nuits
3.
Où que je me tourne
La force et l’injustice.
Ce n’est qu’une fable
La liberté
Elle murmure, la liberté,
À mes oreilles
Mais mes yeux ne l’ont pas encore vue.
Refrain :
Chaque fois que nous t’appelons, liberté
C’est la servitude qui nous répond
Tu es dans leurs propos universelle
Et dans notre vie imaginaire

TEMET LYAM
(Quand vient la fin)

C’est ainsi quand vient la fin
Qu’on se sépare à jamais – à jamais
Les journées seront vides les nuits sombres – si sombres
Ce lien qui a tant duré
C’est d’un seul coup qu’il se défait.
Même s’il doit passer mille jours
Semblables ce jour
La rupture sera sans retour.

MA DAMNI
(Tant que je suis là)

Prends de mes nouvelles
Tant que je suis de ce monde

En ce jour
En cette nuit si belle
Profitons plutôt de l’instant
A quoi bon les reproches !
Quand l’Heure sera venue
Nous réclamer
Aucune autre heure ne s’ensuivra.
Il reste bien moins de temps
Qu’il n’en est passé